XXVI Niedziela Zwykła

Mt 21,28-32

²⁸ «Co myślicie? Pewien człowiek miał dwóch synów. Zwrócił się do pierwszego i rzekł: „Dziecko, idź i pracuj dzisiaj w winnicy”. ²⁹ Ten odpowiedział: „Idę, panie!”, lecz nie poszedł. ³⁰ Zwrócił się do drugiego i to samo powiedział. Ten odparł: „Nie chcę”. Później jednak opamiętał się i poszedł. ³¹ Który z tych dwóch spełnił wolę ojca?» Mówią Mu: «Ten drugi». Wtedy Jezus rzekł do nich: «Zaprawdę, powiadam wam: Celnicy i nierządnice wchodzą przed wami do królestwa niebieskiego. ³² Przyszedł bowiem do was Jan drogą sprawiedliwości, a wy mu nie uwierzyliście. Uwierzyli mu zaś celnicy i nierządnice. Wy patrzyliście na to, ale nawet później nie opamiętaliście się, żeby mu uwierzyć».

Przypowieść o dwóch synach, zachowana jedynie w Ewangelii Mateusza, to jedna z trzech przypowieści, za pomocą których Jezus zwraca się bezpośrednio do arcykapłanów i starszych ludu (dwie pozostałe: przypowieść o przewrotnych rolnikach – 21,33-46 oraz przypowieść o uczcie królewskiej – 22,1-14). Punktem wyjścia dla wszystkich trzech przypowieści jest krótki spór dotyczący pochodzenia władzy Jezusa (por. 21,23-27).

Jezus wprowadza dzisiejszą przypowieść słowami: „Co myślicie?” (21,28a). Celem tego pytania jest utrzymanie uwagi arcykapłanów i uczonych w piśmie, którzy we wcześniejszej perykopie najpierw zapytali Pana o Jego władzę, a następnie sami sprytnie uniknęli odpowiedzi na pytanie o pochodzenie chrztu Janowego (por. 21,25-27). Oto „pewien człowiek miał dwóch synów” (21,28b). Jak zobaczymy w dalszej części przypowieści, owi synowie symbolizują dwa rodzaje Żydów: tych, którzy uważają siebie za sprawiedliwych oraz grzeszników. Obydwaj synowie zostali poproszeni przez ojca, by udali się do pracy w winnicy. W tekstach starotestamentalnych, zwłaszcza u proroków, obraz winnicy zostaje użyty w celu opisania Izraela (np. Iz 5,1-7). Jezus u Mateusza posłużył się nim już wcześniej w przypowieści o robotnikach w winnicy, którą przytoczyła Liturgia Słowa sprzed tygodnia (por. 20,1-16a).

Reakcja synów na prośbę ojca jest dwojaka. Pierwszy, choć najpierw zgadza się pójść do winnicy, a nawet zwracając się do ojca używa grzecznościowego zwrotu „panie” (gr. kyrios), ostatecznie okazuje się być nieposłusznym. Pobrzmiewa tu echo słów Jezusa z końcówki Kazania na Górze: „Nie każdy, kto mówi Mi: „Panie, Panie!”, wejdzie do królestwa niebieskiego, lecz ten, kto spełnia wolę mojego Ojca, który jest w niebie” (7,21). Z kolei drugi syn najpierw odmawia. W ówczesnej kulturze, szczególnie podkreślającej konieczność szacunku i posłuszeństwa wobec ojców, taka postawa była uważana za karygodną (por. Syr 3,1-16). Po namyśle jednak, drugi syn zmienia zdanie i idzie do winnicy. W tekście greckim pojawia się tutaj czasownik. metamelatao („czuć żal, żałować, zmieniać myśl”), wskazujący, że w jego wnętrzu dokonał się proces rozeznania i opamiętania.

Po opowiedzeniu przypowieści Jezus ponownie zwraca się do arcykapłanów i starszych: „Który z tych dwóch spełnił wolę ojca?” (Mt 21,31a). Ci dostrzegają oczywistą prawdę, że to drugi syn jest tym, który okazał ojcu posłuszeństwo. Odwołując się do tego zdroworozsądkowego osądu, Pan ich przestrzega: „Zaprawdę, powiadam wam: Celnicy i nierządnice wchodzą przed wami do królestwa niebieskiego” (21,31c). Celnicy i nierządnice byli postrzegani jako ci, którzy funkcjonowali poza wspólnotą przymierza z Bogiem. Religijne elity żydowskie patrzyły na nich ze szczególną wyższością. Lecz podobnie jak drugi syn z przypowieści, ci zatwardziali grzesznicy, nawrócili się po usłyszeniu wezwania do nawrócenia z ust Jana Chrzciciela. Warto zwrócić uwagę, że Jezus używa czasu teraźniejszego – „wchodzą przed wami”, co podkreśla, że nawróceni grzesznicy już teraz stają się obywatelami królestwa niebieskiego, podczas gdy status arcykapłanów i starszych jest jeszcze sprawą otwartą. Ci ostatni bowiem w swoim religijnym postępowaniu przypominają pierwszego syna z przypowieści. Mają Prawo, studiują je całymi latami, a przyjmując swe urzędy, uroczyście potwierdzają, że będą wypełniać wolę Boga. Lecz gdy wysyła On do nich swego proroka, Jana Chrzciciela, nie przyjmują jego nauki, a gdy staje przed nimi Syn Boży, są głusi także na Jego słowo. Dlatego dopóki w ich wnętrzu nie dokona się proces nawrócenia, mogą tylko patrzeć, jak grzesznicy dostępują pojednania z Bogiem (por. 8,11-12).

Którego z synów z dzisiejszej przypowieści bardziej przypominam, jeżeli chodzi o wypełnianie Bożej woli? Czy dostrzegam w sobie konieczność nawrócenia? W jaki sposób traktuję tych, którzy wydają się być większymi grzesznikami ode mnie?