Módlcie się za tych, którzy was prześladują (Mt 5,43-48)

Wspomnienie Bł. Michała Kozala, Biskupa i Męczennika

Mt 5,43-48

43 Słyszeliście, że powiedziano: Będziesz miłował swego bliźniego, a nieprzyjaciela swego będziesz nienawidził. 44 A Ja wam powiadam: Miłujcie waszych nieprzyjaciół i módlcie się za tych, którzy was prześladują, 45 abyście się stali synami Ojca waszego, który jest w niebie; ponieważ On sprawia, że słońce Jego wschodzi nad złymi i nad dobrymi, i On zsyła deszcz na sprawiedliwych i niesprawiedliwych. 46 Jeśli bowiem miłujecie tych, którzy was miłują, cóż za nagrodę mieć będziecie? Czyż i celnicy tego nie czynią? 47 I jeśli pozdrawiacie tylko swych braci, cóż szczególnego czynicie? Czyż i poganie tego nie czynią? 48 Bądźcie więc wy doskonali, jak doskonały jest Ojciec wasz niebieski.

Przygotowanie

  • W kolejnym fragmencie kazania na górze Jezus wzywa swoich uczniów do miłości wobec nieprzyjaciół i jako wzór pokazuje miłość Ojca niebieskiego, który „sprawia, że słońce Jego wschodzi nad złymi i nad dobrymi”. W chwili ciszy przegotuję moje serce na spotkanie ze Słowem.

Punkty do medytacji

  • Słyszeliście, że powiedziano: Będziesz miłował swego bliźniego, a nieprzyjaciela swego będziesz nienawidził (w. 43) Kończąc pogłębioną interpretację wybranych przykazań Prawa (por. Mt 5,21-48), Jezus odnosi się do dwóch zasad, które miały wpływ na życie społeczne ówczesnych Żydów. Pierwsza z nich pochodzi z Księgi Kapłańskiej: „Nie będziesz szukał pomsty, nie będziesz żywił urazy do synów twego ludu, ale będziesz miłował bliźniego jak siebie samego. Ja jestem Pan!” (Kpł 19,18). Jak widzimy, przykazanie miłości bliźniego, poprzedzone zostaje zakazem szukania pomsty i żywienia urazy wobec krzywdzicieli. Miłość ukazana zatem zostaje jako antidotum na niesprawiedliwość zatruwającą relacje między synami Narodu Wybranego. Druga zasada, na którą powołuje się Jezus, nie znajduje swojego odpowiednika pośród przykazań Prawa. Prawdopodobnie chodzi o swojego rodzaju „mądrość ludową” powstałą na bazie trudnych doświadczeń ostatnich wieków, kiedy to po zburzeniu Jerozolimy przez wojska Nabuchodonozora (587 przed Chr.), Judea nieprzerwanie ulegała podbojom kolejnych pogańskich imperiów. Nieustanne zagrożenia polityczne i kulturowe utrwaliły pośród Żydów postawę podejrzliwości, wręcz nienawiści wobec wszystkich, którzy nie pasowali do ich religijno-narodowego etosu. Kogo dzisiaj nazwałbym moim nieprzyjacielem? Jakie uczucia pojawiają się we mnie, gdy myślę o tej osobie? Czy odrzucam pokusę szukania usprawiedliwień dla odpłacenia pięknym z nadobne?
  • A Ja wam powiadam: Miłujcie waszych nieprzyjaciół i módlcie się za tych, którzy was prześladują (w. 44) Jak możemy się domyślać na podstawie tego, co zostało powiedziane odnośnie do poprzedniego wersetu, w Palestynie I wieku określenia „wasi nieprzyjaciele” i „ci, którzy was prześladują” przywodziły na myśl przede wszystkim przedstawicieli aktualnego okupanta, którym było cesarstwo rzymskie. Księga Kapłańska wprost nakazywała miłość jako właściwą reakcję na krzywdy wyrządzane przez współziomków. Jezus natomiast, anulując popularną zasadę nienawiści wobec nieprzyjaciół, rozszerza zakres przykazania miłości także na Rzymian, którzy ciemiężą kraj, nakładają ciężkie podatki, stosują przemoc i niesprawiedliwość. Także w moim otoczeniu mógłbym wskazać osoby, które wyrządzają mi krzywdę lub przynajmniej w jakiś sposób ograniczają moją swobodę. Jezus zachęca mnie do miłości takich osób. Czy jestem na to gotowy? Opowiem o tym Panu.
  • abyście się stali synami Ojca waszego, który jest w niebie; ponieważ On sprawia, że słońce Jego wschodzi nad złymi i nad dobrymi, i On zsyła deszcz na sprawiedliwych i niesprawiedliwych (w. 45) Jako motywację do miłości nieprzyjaciół Jezus podaje przykład Boga Ojca, który jednakową troską otacza wszystkich ludzi, bez względu na to, czy czynią dobro czy zło, pełnią Jego wolę, czy nie. Taki obraz Ojca może wydawać się niezrozumiały. Być może nawet niekiedy buntujemy się, gdy dostrzegamy, że Bóg nie posługuje się logiką ludzkiej sprawiedliwości, by nagradzać dobrych, a karać złych. Zapominamy, że Jego miłość, podobnie jak miłość każdego ojca, ma dwa wymiary – radości z dobra i smutku ze zła czynionego przez Jego dzieci. Czy mam świadomość, że Bóg patrzy na mnie jak na swoje umiłowane dziecko? Gdy parzę na ostatnie tygodnie, czego więcej przysporzyłem Ojcu niebieskiemu, radości czy smutku? Czy próbuję w Jego miłości do mnie znaleźć inspirację do miłości wobec moich nieprzyjaciół?
  • Jeśli bowiem miłujecie tych, którzy was miłują, cóż za nagrodę mieć będziecie? Czyż i celnicy tego nie czynią? I jeśli pozdrawiacie tylko swych braci, cóż szczególnego czynicie? Czyż i poganie tego nie czynią? (ww. 46-47) W dalszej części swojej wypowiedzi Jezus, odwołując się do przykładu celników i pogan, po raz kolejny pokazuje, że zachowanie Jego uczniów, a więc tych, którzy mają nadzieję życia wiecznego, ma wykraczać poza reguły ustalone w świecie skażonym grzechem i niedoskonałością. To właśnie między innymi poprzez miłość wobec nieprzyjaciół, uczniowie Pana realizują swoje powołanie do bycia „solą ziemi” i „światłością świata” (por. Mt 5,13-16), stają się żywym znakiem wskazującym na miłosierną miłość Ojca. W jakim stopniu moje serce jest wolne od mentalności tego świata? Co robię, by usunąć z mojego życia te rzeczy, które zaburzają we mnie myślenie i odczuwanie dziecka Bożego (nieodpowiednia literatura, muzyka, serwisy internetowe, liderzy opinii itp.)?
  • Bądźcie więc wy doskonali, jak doskonały jest Ojciec wasz niebieski (w. 48) W cytowanym przez nas wcześniej fragmencie Księgi Kapłańskiej dla potwierdzenia wagi przykazania miłości bliźniego padają słowa „Ja jestem Pan!” (19,18). Chwilę wcześniej w tej samej księdze pojawia się wezwanie, by Izrael naśladował Boga w Jego świętości: „Bądźcie świętymi, bo ja jestem święty, Pan, Bóg wasz” (Kpł 19,2). W czasach Jezusa słowa te rozumiano przede wszystkim jako wezwanie do odcięcia się od wpływów świata pogańskiego. Jezus koryguje taką interpretację i zachęca uczniów, by naśladowali świętość Boga poprzez rozwijanie w sobie bezinteresownej i miłosiernej miłości wobec każdego człowieka. Czy odrzucam błędne myślenie, że świętość/doskonałość jest tylko dla wybranych? Czy pragnę stawać się świętym/doskonałym na wzór Ojca niebieskiego?

W ciągu dnia

  • Będę powtarzał: „Panie Jezu, błogosław moim nieprzyjaciołom”.

Pan ulitował się nad owym sługą (Mt 18,21-35)

Wtorek III Tygodnia Wielkiego Postu

Mt 18,21-35

21 Wtedy Piotr podszedł do Niego i zapytał: «Panie, ile razy mam przebaczyć, jeśli mój brat zawini względem mnie? Czy aż siedem razy?» 22 Jezus mu odrzekł: «Nie mówię ci, że aż siedem razy, lecz aż siedemdziesiąt siedem razy. 23 Dlatego podobne jest królestwo niebieskie do króla, który chciał się rozliczyć ze swymi sługami. 24 Gdy zaczął się rozliczać, przyprowadzono mu jednego, który był mu winien dziesięć tysięcy talentów. 25 Ponieważ nie miał z czego ich oddać, pan kazał sprzedać go razem z żoną, dziećmi i całym jego mieniem, aby dług w ten sposób odzyskać. 26 Wtedy sługa padł mu do stóp i prosił go: „Panie, okaż mi cierpliwość, a wszystko ci oddam”. 27 Pan ulitował się nad owym sługą, uwolnił go i dług mu darował. 28 Lecz gdy sługa ów wyszedł, spotkał jednego ze współsług, który mu był winien sto denarów. Chwycił go i zaczął dusić, mówiąc: „Oddaj, coś winien!” 29 Jego współsługa padł przed nim i prosił go: „Okaż mi cierpliwość, a oddam tobie”. 30 On jednak nie chciał, lecz poszedł i wtrącił go do więzienia, dopóki nie odda długu. 31 Współsłudzy jego, widząc, co się działo, bardzo się zasmucili. Poszli i opowiedzieli swemu panu wszystko, co zaszło. 32 Wtedy pan jego, wezwawszy go, rzekł mu: „Sługo niegodziwy! Darowałem ci cały ten dług, ponieważ mnie prosiłeś. 33 Czyż więc i ty nie powinieneś był ulitować się nad swoim współsługą, jak ja ulitowałem się nad tobą?” 34 I uniósłszy się gniewem, pan jego kazał wydać go katom, dopóki mu nie odda całego długu. 35 Podobnie uczyni wam Ojciec mój niebieski, jeżeli każdy z was nie przebaczy z serca swemu bratu».

Przygotowanie

  • Kościół daje nam dzisiaj jako duchowy pokarm fragment Mateuszowej Ewangelii, w którym Jezus przypomina nam, jak wielkim darem i zobowiązaniem jest Boże miłosierdzie, jakiego doświadczamy w sakramencie pokuty. Wyciszę moje serce, wezwę pomocy Ducha Świętego, by ta nauka nie była dzisiaj dana mi na darmo.

Punkty do medytacji

  • Wtedy Piotr podszedł do Niego i zapytał: «Panie, ile razy mam przebaczyć, jeśli mój brat zawini względem mnie? Czy aż siedem razy?» (w. 21) Pobiblijna tradycja rabinistyczna zachowała elementy żydowskiego nauczania sięgające I w., według którego to samo przewinienie należy przebaczać maksymalnie trzy razy. Pytanie Piotra odzwierciedlałoby zatem wcześniejsze słowa Jezusa, który wymagając od swoich uczniów sprawiedliwości przewyższającej sprawiedliwość uczonych w Piśmie i faryzeuszy (por. Mt 5,20), wielokrotnie kładł nacisk na przebaczenie (por. 6,12.14-15). Jak za chwilę zobaczymy, rozumienie Piotra nie jest jeszcze pełne. Czy mogę wskazać te momenty w moim postępowaniu, które potwierdzają, że idąc za Jezusem, poddaję się Jego słowu? Czy noszę w sobie stałe pragnienie uczenia się od Pana?
  • Jezus mu odrzekł: «Nie mówię ci, że aż siedem razy, lecz aż siedemdziesiąt siedem razy (w. 22) Tekst grecki można przetłumaczyć także jako „siedemdziesiąt siedem razy siedem”, czyli czterysta dziewięćdziesiąt razy. Jak byśmy nie przetłumaczyli, odpowiadając Piotrowi, Jezus używa hiperboli (wydawałoby się przesadnego wyrażenia) oraz wielokrotności liczby siedem (w symbolice biblijnej wyrażająca doskonałość), by wskazać na konieczność unikania pokusy stawiania jakichkolwiek limitów w procesie wybaczania poniesionych krzywd. Lamek w Księdze Rodzaju deklaruje: „Jeśli Kain ma być pomszczony siedmiokrotnie, to Lamek siedemdziesiąt siedem razy” (Rdz 4,24). Zaś w życiu uczniów Jezusa niekończąca się zemsta ma być zastąpiona bezgranicznym przebaczeniem. Czy nie kryję w swoim sercu pragnienia zemsty wobec kogoś, kto mnie skrzywdził? Kogo dzisiaj chętnie nazwałbym moim wrogiem?
  • Gdy zaczął się rozliczać, przyprowadzono mu jednego, który był mu winien dziesięć tysięcy talentów (w. 24) Sługa z przypowieści był winien swojemu królowi wręcz trudną do wyobrażenia sumę pieniędzy. Jeden talent odpowiadał sześciu tysiącom denarów, czyli kwocie średniego wynagrodzenia za sześć tysięcy dni. Zatem dziesięć tysięcy talentów, to sześćdziesiąt milionów dniówek. By zgromadzić taki majątek, trzeba by pracować nieprzerwanie przez sto sześćdziesiąt cztery tysiące lat! Jezus ponownie posługuje się w swojej wypowiedzi hiperbolą, by ukazać, jak wielki dług zaciągamy wobec Boga, gdy poddajemy się pokusom i wpadamy w grzech. Czy jestem świadomy mojej grzeszności? Czy nie idę za pokusą umniejszania własnych win?
  • Ponieważ nie miał z czego ich oddać, pan kazał sprzedać go razem z żoną, dziećmi i całym jego mieniem, aby dług w ten sposób odzyskać (w. 25) Sprzedawanie w niewolę osób, które nie były w stanie spłacić swoich długów, było powszechnie stosowane w starożytności. Król z przypowieści postanawia sprzedać zadłużonego sługę wraz z jego rodziną. Jezus podkreśla w ten sposób, że nasze upadki nie są wyłącznie naszą prywatną sprawą. W mniejszym lub większym stopniu wiążą się z krzywdą wyrządzaną innym ludziom, zwłaszcza tym najbliższym. Czy robiąc wieczorny rachunek sumienia lub przygotowując się do spowiedzi świętej, pamiętam o wpływie mojego postepowania na moich bliskich? Czy mam świadomość, że nawrócenie i naprawa mojego życia będzie procentować również w ich życiu?
  • Pan ulitował się nad owym sługą, uwolnił go i dług mu darował (w. 27) Mimo że dług jest ogromny, król postanawia go darować, gdyż widzi błaganie swojego sługi. Podobnie jest w naszym życiu. Bóg zawsze jest gotowy wybaczyć nam nasze przewinienia, jeśli tylko przyjmiemy postawę skruchy i pokornie oddamy się Jego miłosierdziu. Czy obraz Boga, który na co dzień noszę w moim sercu, przypomina króla postać z przypowieści? Spojrzę na moje ostatnie dni, za co dzisiaj chciałbym przeprosić? Może nie będę zwlekał do rekolekcji, ale jak najszybciej pójdę do spowiedzi?
  • Lecz gdy sługa ów wyszedł, spotkał jednego ze współsług, który mu był winien sto denarów. Chwycił go i zaczął dusić, mówiąc: „Oddaj, coś winien! (w. 28) Zachowanie sługi, któremu dopiero, co darowana niewyobrażalny dług, może wręcz przerażać. Współsługa winien był mu jedynie sto denarów, czyli sto dniówek, a mimo to jest nieczuły na jego błaganie i doprowadza do jego uwiezienia. Wydaje się, że nic nie nauczył się w spotkaniu z miłosiernym władcą. W Ewangelii Łukasza Jezus wzywa uczniów: „Bądźcie miłosierni, jak Ojciec wasz jest miłosierny” (Łk 6,36). Czy fakt, iż w Chrystusie dostąpiłem ogromu Bożego miłosierdzia, wpływa na moje relacje z bliźnimi? Czy noszę w sobie gotowość do wybaczania?
  • I uniósłszy się gniewem, pan jego kazał wydać go katom, dopóki mu nie odda całego długu. Podobnie uczyni wam Ojciec mój niebieski, jeżeli każdy z was nie przebaczy z serca swemu bratu (ww. 34-35) Stała gotowość wybaczania odniesionych krzywd, która swój początek bierze w doświadczeniu Bożego miłosierdzia, nie jest czymś fakultatywnym, lecz stanowi jeden z podstawowych elementów chrześcijańskiej tożsamości. Miłosierdzie ma rodzić miłosierdzie. Gdy po naszej śmierci staniemy przed Bożym majestatem, przebaczenie, które okazaliśmy innym, będzie jednym z czynników decydujących o naszej wieczności. Komu i co dzisiaj mogę wybaczyć? Porozmawiam o tym z Jezusem.

W ciągu dnia

  • Będę powtarzał słowa prośby: „Panie Jezu, otwieraj moje serce na moich nieprzyjaciół, ucz mnie przebaczenia”.

Bądźcie miłosierni, jak Ojciec wasz jest miłosierny (Łk 6,27-38)

27 Lecz powiadam wam, którzy słuchacie: Miłujcie waszych nieprzyjaciół; dobrze czyńcie tym, którzy was nienawidzą; 28błogosławcie tym, którzy was przeklinają, i módlcie się za tych, którzy was oczerniają. 29 Jeśli cię kto uderzy w policzek, nadstaw mu i drugi. Jeśli zabiera ci płaszcz, nie broń mu i szaty. 30 Dawaj każdemu, kto cię prosi, a nie dopominaj się zwrotu od tego, który bierze twoje. 31 Jak chcecie, żeby ludzie wam czynili, podobnie wy im czyńcie. 32 Jeśli bowiem miłujecie tych tylko, którzy was miłują, jakaż za to [należy się] wam wdzięczność? Przecież i grzesznicy okazują miłość tym, którzy ich miłują. 33 I jeśli dobrze czynicie tym tylko, którzy wam dobrze czynią, jaka za to [należy się] wam wdzięczność? I grzesznicy to samo czynią. 34 Jeśli pożyczek udzielacie tym, od których spodziewacie się zwrotu, jakaż za to [należy się] wam wdzięczność? I grzesznicy pożyczają grzesznikom, żeby tyleż samo otrzymać. 35 Wy natomiast miłujcie waszych nieprzyjaciół, czyńcie dobrze i pożyczajcie, niczego się za to nie spodziewając. A wasza nagroda będzie wielka i będziecie synami Najwyższego; ponieważ On jest dobry dla niewdzięcznych i złych. 36 Bądźcie miłosierni, jak Ojciec wasz jest miłosierny. 37 Nie sądźcie, a nie będziecie sądzeni; nie potępiajcie, a nie będziecie potępieni; odpuszczajcie, a będzie wam odpuszczone. 38 Dawajcie, a będzie wam dane; miarę dobrą, ubitą, utrzęsioną i wypełnioną ponad brzegi wsypią w zanadrza wasze. Odmierzą wam bowiem taką miarą, jaką wy mierzycie.

Przygotowanie

  • Rozważamy dzisiaj kolejny fragment tzw. Kazania na równinie (por. Łk 6,17-39), w którym Jezus ukazuje styl życia Jego uczniów. Tym razem mowa jest o miłości, która przekracza granice krzywdy i interesowności, a swój doskonały wzór znajduje w miłości Ojca niebieskiego. Otworzę się na prowadzenie Ducha Świętego, by poprzez rozważane Słowo na nowy poziom wprowadził moją miłość do bliźnich.

Punkty do medytacji

  • Lecz powiadam wam, którzy słuchacie: Miłujcie waszych nieprzyjaciół; dobrze czyńcie tym, którzy was nienawidzą; błogosławcie tym, którzy was przeklinają, i módlcie się za tych, którzy was oczerniają (ww. 27-28) Wzywając do miłości nieprzyjaciół, Jezus rozwija starotestamentalne przykazanie miłości bliźniego (por. Kpł 19,18). Podaje przy tym konkretne przykłady, w jaki sposób ma być ona realizowana: na nienawiść mamy odpowiadać dobrem, na przekleństwo błogosławieństwem, a na oszczerstwo modlitwą. Jak podołać tak wydawałoby się wyśrubowanym wymaganiom? Podpowiedź znajdujemy w słowach: „lecz powiadam wam, którzy słuchacie” (w. 27). Konieczne jest przyjęcie postawy słuchania. Idąc dzień w dzień za słowem Pana, możemy doświadczyć, jak stopniowo zmienia się nasza mentalność i sposób patrzenia, także na tych, których do tej pory uważaliśmy za nieprzyjaciół. Ze zdumieniem możemy doświadczyć, że lęk i pragnienie wyrównania rachunków zaczynają być wypierane przez miłość. Pomyślę o osobach, które wyrządziły mi krzywdę. Poproszę Jezusa, by wszedł ze swoim słowem w moje najbardziej trudne relacje.
  • Jeśli cię kto uderzy w policzek, nadstaw mu i drugi. Jeśli zabiera ci płaszcz, nie broń mu i szaty. Dawaj każdemu, kto cię prosi, a nie dopominaj się zwrotu od tego, który bierze twoje (ww. 29-30) W dalszej części swojej wypowiedzi Jezus wzywa uczniów do rezygnacji z prawa do odwetu. Zło może być zwyciężone jedynie dobrem, jak później napisze św. Paweł: „Nie daj się zwyciężyć złu, ale zło dobrem zwyciężaj” (Rz 12,21). Tego rodzaju wielkoduszność możliwa jest wtedy, gdy naszą krzywdę poddamy pod osąd Boga. On wie najlepiej, jak nas uzdrowić z naszych zranień. Więcej, On wie również, jak dotrzeć do serca krzywdziciela i doprowadzić do jego przemiany. Jakie uczucia rodzą się we mnie, gdy czytam kolejne wskazania Jezusa? Które z nich jest dla mnie najtrudniejsze do przyjęcia. Porozmawiam o tym z Panem.
  • Jak chcecie, żeby ludzie wam czynili, podobnie wy im czyńcie (w. 31) Pan ponownie dokonuje rozszerzenia starotestamentalnej reguły. Tym razem są to słowa z Księgi Tobiasza: „Czym sam się brzydzisz, tego nie czyń nikomu!” (Tb 4,15). W życiu uczniów Jezusa nie chodzi jedynie o powstrzymywanie się od zła, lecz o czynienie dobra. Aby to podkreślić, tradycja chrześcijańska niekiedy określa słowa z Księgi Tobiasza mianem „srebrnej zasady”, zaś jej pogłębienie przez Jezusa nazywa „złotą zasadą”. Starotestamentalne Prawo miało stanowić tamę dla ludzkiej nieprawości. Jezusa uczy nas, jak korzystać z odzyskanej dzięki Niemu wolności. Czy dostrzegam, że Jezus nie chce mnie ograniczać, a wręcz przeciwnie, chce w pełni uruchomić mój potencjał czynienia dobra?
  • Jeśli bowiem miłujecie tych tylko, którzy was miłują, jakaż za to [należy się] wam wdzięczność? Przecież i grzesznicy okazują miłość tym, którzy ich miłują (w. 32) W tym i kolejnych dwóch wersetach Pan wzywa nas do miłości, która jest bezinteresowna. Czynienie dobra z jednoczesnym oczekiwaniem właściwej odpłaty nie jest jeszcze wyrazem chrześcijańskiej dojrzałości. Taka postawa możliwa jest także pośród tych, którzy nie idą drogą wiary. Idąc za Jezusem, możemy doświadczyć miłości, która nie jest „w zamian”, lecz „pomimo”. Czy nie przeliczam, czy mi się opłaci, zanim wyjdę na spotkanie drugiego człowieka? Kogo świadomie unikam? Czy potrafię poświęcić innym moją uwagę, wiedząc, że nie otrzymam nic w zamian?
  • Wy natomiast miłujcie waszych nieprzyjaciół, czyńcie dobrze i pożyczajcie, niczego się za to nie spodziewając. A wasza nagroda będzie wielka i będziecie synami Najwyższego; ponieważ On jest dobry dla niewdzięcznych i złych. Bądźcie miłosierni, jak Ojciec wasz jest miłosierny (ww. 35-36) Jako ostateczny argument za przyjęciem postawy bezinteresownej miłości Jezus podaje przykład Ojca. Cała historia zbawienia pokazuje, że Bóg mimo niewierności człowieka, nieustannie o niego się troszczy. Zarówno w życiu patriarchów, jak i w historii Izraela można by znaleźć wiele usprawiedliwień dla pozostawienia człowieka samemu sobie. Bóg jednak jest miłosierny. Tacy też mają być uczniowie Jego Syna. Przypomnę sobie te wszystkie momenty, w których sam doświadczyłem Bożego miłosierdzia. Podziękuję Ojcu, że mimo mojej powtarzającej się niewierności, nigdy ze mnie nie zrezygnował.

W ciągu dnia

  • W trakcie wieczornego rachunku sumienia przyjrzę się moim dzisiejszym spotkaniom z innymi ludźmi, na ile byłem w ich trakcie bezinteresowny.

Bądźcie miłosierni, jak Ojciec wasz jest miłosierny

Czwartek XXIII Tygodnia Zwykłego

Łk 6,27-38

27 Lecz powiadam wam, którzy słuchacie: Miłujcie waszych nieprzyjaciół; dobrze czyńcie tym, którzy was nienawidzą; 28 błogosławcie tym, którzy was przeklinają, i módlcie się za tych, którzy was oczerniają. 29 Jeśli cię kto uderzy w policzek, nadstaw mu i drugi. Jeśli zabiera ci płaszcz, nie broń mu i szaty. 30 Dawaj każdemu, kto cię prosi, a nie dopominaj się zwrotu od tego, który bierze twoje. 31 Jak chcecie, żeby ludzie wam czynili, podobnie wy im czyńcie. 32 Jeśli bowiem miłujecie tych tylko, którzy was miłują, jakaż za to [należy się] wam wdzięczność? Przecież i grzesznicy okazują miłość tym, którzy ich miłują. 33 I jeśli dobrze czynicie tym tylko, którzy wam dobrze czynią, jaka za to [należy się] wam wdzięczność? I grzesznicy to samo czynią. 34 Jeśli pożyczek udzielacie tym, od których spodziewacie się zwrotu, jakaż za to [należy się] wam wdzięczność? I grzesznicy pożyczają grzesznikom, żeby tyleż samo otrzymać. 35 Wy natomiast miłujcie waszych nieprzyjaciół, czyńcie dobrze i pożyczajcie, niczego się za to nie spodziewając. A wasza nagroda będzie wielka i będziecie synami Najwyższego; ponieważ On jest dobry dla niewdzięcznych i złych. 36 Bądźcie miłosierni, jak Ojciec wasz jest miłosierny. 37 Nie sądźcie, a nie będziecie sądzeni; nie potępiajcie, a nie będziecie potępieni; odpuszczajcie, a będzie wam odpuszczone. 38 Dawajcie, a będzie wam dane; miarę dobrą, ubitą, utrzęsioną i wypełnioną ponad brzegi wsypią w zanadrza wasze. Odmierzą wam bowiem taką miarą, jaką wy mierzycie.

Przygotowanie

  • Dzisiejszy fragment Ewangelii Łukasza nie jest łatwy. Jezus mówi w nim o miłości do nieprzyjaciół. Wzywa nas do miłości bezinteresownej i miłosiernej. Otworzę się na prowadzenie Ducha Świętego, by poprzez rozważane Słowo wprowadził na nowy poziom moją miłość do bliźnich.

Punkty do medytacji

  • „Lecz powiadam wam, którzy słuchacie: Miłujcie waszych nieprzyjaciół; dobrze czyńcie tym, którzy was nienawidzą; błogosławcie tym, którzy was przeklinają, i módlcie się za tych, którzy was oczerniają” (ww. 27-28). Wzywając do miłości nieprzyjaciół, Jezus rozwija starotestamentalne przykazanie miłości bliźniego (por. Kpł 19,18; Łk 10,25-37). Podaje przy tym konkretne przykłady: na nienawiść mamy odpowiadać dobrem, na przekleństwo błogosławieństwem, a na oszczerstwo modlitwą. Jak podołać tak wydawałoby się wyśrubowanym wymaganiom? Podpowiedź znajdujemy we wprowadzeniu: „lecz powiadam wam, którzy słuchacie”. Konieczne jest przyjęcie postawy słuchania. Idąc dzień w dzień za słowem Pana, możemy doświadczyć, jak stopniowo zmienia się nasza mentalność i sposób patrzenia, także na tych, których do tej pory uważaliśmy za nieprzyjaciół. Ze zdumieniem możemy doświadczyć, że lęk i pragnienie wyrównania rachunków zaczynają być wypierane przez miłość. Pomyślę o tych, którzy wyrządzają mi krzywdę. Poproszę Jezusa, by wszedł ze swoim słowem w moje najbardziej poranione relacje.
  • „Jeśli cię kto uderzy w policzek, nadstaw mu i drugi. Jeśli zabiera ci płaszcz, nie broń mu i szaty. Dawaj każdemu, kto cię prosi, a nie dopominaj się zwrotu od tego, który bierze twoje” (ww. 29-30). Kolejne wskazówki dotyczą rezygnacji z prawa do odwetu. Zło może być zwyciężone jedynie dobrem (por. Rz 12,21). Tego rodzaju wielkoduszność możliwa jest wtedy, gdy naszą krzywdę poddamy pod osąd Boga. On wie najlepiej, jak nas uzdrowić z naszych zranień, ale także, jak dotrzeć do serca krzywdziciela i doprowadzić do jego przemiany. Jakie uczucia rodzą się we mnie, gdy czytam kolejne wskazania Jezusa? Które z nich jest dla mnie najtrudniejsze do przyjęcia. Porozmawiam o tym z Panem.
  • „Jak chcecie, żeby ludzie wam czynili, podobnie wy im czyńcie” (w. 31). Jezus ponownie dokonuje rozszerzenia starotestamentalnej zasady: „Czym sam się brzydzisz, tego nie czyń nikomu!” (Tb 4,15). Nie chodzi jedynie o powstrzymywanie się do zła, lecz o czynienie dobra. Taki jest cel naszego chrześcijańskiego życia. Starotestamentalne Prawo miało stanowić tamę dla ludzkiej nieprawości. Prawo głoszone przez Jezusa uczy nas, jak korzystać z odzyskanej dzięki Niemu wolności. Czy uświadomiłem sobie już tę prawdę? Czy dostrzegam, że Jezus nie ogranicza mnie, lecz prowadzi do pełni życia?
  • „Jeśli bowiem miłujecie tych tylko, którzy was miłują, jakaż za to [należy się] wam wdzięczność? Przecież i grzesznicy okazują miłość tym, którzy ich miłują” (w. 32). W tym i kolejnych dwóch wersetach Pan wzywa nas do miłości, która jest bezinteresowna. Czynienie dobra z jednoczesnym oczekiwaniem właściwej odpłaty nie jest jeszcze wyrazem doskonałej miłości. Taka postawa możliwa jest także pośród tych, którzy nie idą drogą wiary. Na czym opieram moje relacje z innymi? Czy nie przeliczam, czy mi się opłaci, zanim wyjdę na spotkanie drugiego człowieka? Kogo świadomie unikam? Czy potrafię poświęcić innym moją uwagę, czas czy pieniądze, wiedząc, że nie otrzymam nic w zamian?
  • „Wy natomiast miłujcie waszych nieprzyjaciół, czyńcie dobrze i pożyczajcie, niczego się za to nie spodziewając. A wasza nagroda będzie wielka i będziecie synami Najwyższego; ponieważ On jest dobry dla niewdzięcznych i złych” (w. 35). Jako ostateczny argument za przyjęciem postawy bezinteresownej miłości Jezus podaje przykład Ojca. Cała historia zbawienia pokazuje, że Bóg mimo niewierności człowieka, nieustannie o niego się troszczy. Zarówno w życiu patriarchów, jak i w historii Izraela można by znaleźć wiele usprawiedliwień dla pozostawienia człowieka samemu sobie. Bóg jednak jest miłosierny. Tacy też mają być uczniowie Jezusa (w. 36). Przypomnę sobie te wszystkie momenty, w których sam doświadczyłem Bożego miłosierdzia. Wzbudzę w sobie wdzięczność, za to, że Bóg, mimo mojej niewierności, nigdy ze mnie nie zrezygnował.

W ciągu dnia

  • W trakcie wieczornego rachunku sumienia przyjrzę się szczególnie moim dzisiejszym spotkaniom z innymi ludźmi, na ile byłem w ich trakcie bezinteresowny.

Proście, a będzie wam dane

Czwartek I Tygodnia Wielkiego Postu

Mt 7,7-12

7 Proście, a będzie wam dane; szukajcie, a znajdziecie; kołaczcie, a otworzą wam. 8 Albowiem każdy, kto prosi, otrzymuje; kto szuka, znajduje; a kołaczącemu otworzą. 9 Gdy któregoś z was syn prosi o chleb, czy jest taki, który poda mu kamień? 10 Albo gdy prosi o rybę, czy poda mu węża? 11 Jeśli więc wy, choć źli jesteście, umiecie dawać dobre dary swoim dzieciom, to o ileż bardziej Ojciec wasz, który jest w niebie, da to, co dobre, tym, którzy Go proszą. 12 Wszystko więc, co byście chcieli, żeby wam ludzie czynili, i wy im czyńcie. Albowiem to jest [istota] Prawa i Proroków.

Za chwilę będę modlił się fragmentem Kazania na Górze z Ewangelii Mateusza. Ta obszerna mowa jest zaadresowana przede wszystkim do uczniów Jezusa. Poproszę Ducha Świętego, by dzisiejsze spotkanie ze Słowem umocniło we mnie pragnienia naśladowania mego Mistrza.

„Proście, a będzie wam dane; szukajcie, a znajdziecie; kołaczcie, a otworzą wam” (w. 7). Pod koniec Kazania Jezus powraca do tematu modlitwy (por. 6,5-15). Zachęca swoich uczniów do ufnej modlitwy prośby, chce ich przekonać o szczodrości Ojca. O co proszę Boga w trakcie modlitwy? Czy wierzę, że On prawdziwie pragnie mnie wysłuchać?

„Albowiem każdy, kto prosi, otrzymuje; kto szuka, znajduje; a kołaczącemu otworzą” (w. 8). Chwilę wcześniej Pan zachęcał do tego, by Jego uczniowie przede wszystkim starali się „o królestwo Boga i Jego sprawiedliwość” (6,33). Każdy, kto będzie prosił, szukał i kołatał, otrzyma od Ojca niezbędne błogosławieństwo, by Jego wola wypełniła się na ziemi, jak i w niebie (por. 6,10). Czy mogę powiedzieć, że poprzez moje codzienne wybory i postawy przyczyniam się do przybliżania się królestwa Bożego, czyli do zamieszkania Bożej miłości w ludzkich sercach? Czy słowa Modlitwy Pańskiej – „bądź wola Twoja jako w niebie, tak i na ziemi” – rzeczywiście wyrażają pragnienie mojego serca?

Chcąc zobrazować dobroć Ojca, Jezus odwołuje się do przykładu syna proszącego ojca o chleb lub rybę (ww. 9-11). Żaden ojciec, mimo że w mniejszym lub większym stopniu boryka się ze swymi ludzkim słabościami, nie dałby synowi kamienia lub węża. Tym bardziej Ojciec niebieski, którego serce nie jest obarczone żadnym złem, gotowy jest obdarowywać swoje dzieci. Czy wierzę w dobroć Boga? Czu szukam schronienia w Jego ojcowskiej miłości?

„Wszystko więc, co byście chcieli, żeby wam ludzie czynili, i wy im czyńcie” (w. 12). Zawarta w tych słowach tzw. „złota zasada” wyraża całą chrześcijańską moralność. Jej zapowiedź pojawiła się już w ST (np. Tb 4,15). Można ją uważać za skondensowany komentarz do Mojżeszowego nakazu: „będziesz miłował bliźniego jak siebie samego” (Kpł 19,18). Obowiązkiem ucznia Jezusowego jest okazywanie bliźnim miłości, którą sam chciałby być przez nich objęty. Czy potrafię wychodzić poza moją strefę komfortu, by miłować braci, których na co dzień spotykam?

W ciągu dzisiejszego dnia będę powracał do krótkiej modlitwy: „Jezu, ukaż mi dobroć Ojca i naucz mnie kochać innych”.