Pismo Święte – Dzieło Biblijne im. św. Jana Pawła II Diecezji Siedleckiej

III Niedziela Wielkanocy

Łk 24,35-48

³⁵ Oni również opowiadali, co ich spotkało w drodze i jak Go poznali przy łamaniu chleba. ³⁶ A gdy rozmawiali o tym, On sam stanął pośród nich i rzekł do nich: «Pokój wam!» ³⁷ Zatrwożonym i wylękłym zdawało się, że widzą ducha. ³⁸ Lecz On rzekł do nich: «Czemu jesteście zmieszani i dlaczego wątpliwości budzą się w waszych sercach? ³⁹ Popatrzcie na moje ręce i nogi: to Ja jestem. Dotknijcie Mnie i przekonajcie się: duch nie ma ciała ani kości, jak widzicie, że Ja mam». ⁴⁰ Przy tych słowach pokazał im swoje ręce i nogi. ⁴¹ Lecz gdy oni z radości jeszcze nie wierzyli i pełni byli zdumienia, rzekł do nich: «Macie tu coś do jedzenia?» ⁴²Oni podali Mu kawałek pieczonej ryby. ⁴³ Wziął i spożył przy nich. ⁴⁴ Potem rzekł do nich: «To właśnie znaczyły słowa, które mówiłem do was, gdy byłem jeszcze z wami: Musi się wypełnić wszystko, co napisane jest o Mnie w Prawie Mojżesza, u Proroków i w Psalmach». ⁴⁵ Wtedy oświecił ich umysły, aby rozumieli Pisma, ⁴⁶ i rzekł do nich: «Tak jest napisane: Mesjasz będzie cierpiał i trzeciego dnia zmartwychwstanie; ⁴⁷ w imię Jego głoszone będzie nawrócenie i odpuszczenie grzechów wszystkim narodom, począwszy od Jeruzalem. ⁴⁸ Wy jesteście świadkami tego.

Przygotowanie

Czytanie ewangeliczne III Niedzieli Wielkanocy opowiada o kolejnym spotkaniu uczniów ze zmartwychwstałym Jezusem. Pan przynosi im dar pokoju, dzieli z nimi wspólnotę stołu i sprawia, że zaczynają rozumieć słowa Pisma Świętego. W ten sposób przygotowuje ich na głoszenie całemu światu Dobrej Nowiny o zbawieniu. Wezwę Ducha Świętego, poproszę, by pomógł mi wniknąć w głębię dzisiejszego Słowa.

Punkty do medytacji

„Oni również opowiadali, co ich spotkało w drodze i jak Go poznali przy łamaniu chleba” (w. 35). Po powrocie do Jerozolimy uczniowie, którzy wcześniej zmierzali do Emaus (por. Łk 24,13-33), dzielą się z Jedenastoma i innymi uczniami radością spotkania ze zmartwychwstałym Jezusem. Wskazują na eucharystyczny gest łamania chleba, który pozwolił im rozpoznać w towarzyszącym im Wędrowcu samego Pana. Eucharystia, zwłaszcza ta niedzielna, jest najdoskonalszą przestrzenią poznania Syna Bożego i budowania z Nim głębokiej relacji wiary. Jak wygląda moje uczestnictwo we Mszy Świętej? Czy sięgam po Katechizm Kościoła Katolickiego i inne katolickie publikacje, które wyjaśniają jej znaczenie poszczególnych gestów i słów wypowiadanych przez celebrującą wspólnotę?
„A gdy rozmawiali o tym, On sam stanął pośród nich i rzekł do nich: «Pokój wam!»” (w. 36). Zmartwychwstały Jezus po raz kolejny przychodzi do swoich uczniów. Tym razem kontekstem jest wspólnota serc żywo dyskutująca na temat Jego zwycięstwa nad śmiercią. Jezusowe słowa „Pokój wam!” (gr. eirene hymin) nie są jedynie zwykłym pozdrowieniem. Jako zmartwychwstały, Pan przynosi powszechny pokój obejmujący zarówno ziemię, jak i niebo (por. Łk 2,14; 19,38). Jego śmierć i zmartwychwstanie są źródłem pokoju człowieka z Bogiem (por. Rz 5,1; Ef 2,14). Czy wierzę, że poprzez dar chrztu świętego moja rodzina, przyjaciele, wspólnota parafialna stają się szczególnym miejscem doświadczenia pokoju przyniesionego przez Jezusa?
„Czemu jesteście zmieszani i dlaczego wątpliwości budzą się w waszych sercach? Popatrzcie na moje ręce i nogi: to Ja jestem. Dotknijcie Mnie i przekonajcie się: duch nie ma ciała ani kości, jak widzicie, że Ja mam” (ww. 38-39). Łukasz podaje, że pierwszą reakcją uczniów na ukazanie się im Zmartwychwstałego jest zatrwożenie i lęk (w. 37). Podobne reakcje w Trzeciej Ewangelii charakteryzowały wcześniej Zachariasza (por. Łk 1,2), Maryję (por. 1,29), pasterzy (por. 2,9) i kobiety przy pustym grobie (por. 24,5). Wszystkie te sceny opowiadają o szczególnym zaangażowaniu się Boga w życie człowieka. Jako jedynie stworzenia, mamy prawo być zmieszani w chwili głębokiego doświadczenia Bożej obecności. Najwyższy jednak nie chce, by owe zmieszanie trwało wiecznie. Pragnie, by przekształciło się ono w wiarę i zaufanie. Dlatego Jezus pokazuje zmieszanym uczniom swoje ręce i nogi. Udowadnia w ten sposób, że nie jest zjawą, lecz Tym, który przez śmierć przeszedł do nowego, uwielbionego życia. W jakich momentach mojej relacji z Bogiem pojawia się jeszcze lęk lub zmieszanie? Porozmawiam o tym z Jezusem, opowiem Mu o niedoskonałości mojego odczuwania i pojmowania.
„Potem rzekł do nich: «To właśnie znaczyły słowa, które mówiłem do was, gdy byłem jeszcze z wami: Musi się wypełnić wszystko, co napisane jest o Mnie w Prawie Mojżesza, u Proroków i w Psalmach». Wtedy oświecił ich umysły, aby rozumieli Pisma” (ww. 44-45). Czasowniki musi (gr. dei) i wypełnić (gr. pleroo) wielokrotnie powtarzają się w Łukaszowej Ewangelii. Podkreślają one, że w życiu Jezusa w doskonały sposób wypełnił się plan Boga, zwłaszcza te jego elementy, które wcześniej zostały zapowiedziane w Starym Testamencie. By jednak ten plan był przez nas dostrzeżony i zrozumiany, potrzeba by nasze umysły i serce zostały oświecone. Bez Bożej pomocy poznanie Objawienia zawartego w Biblii jest niemożliwe. Czy pamiętam, że Pismo Święte w całości, zarówno Stary jak i Nowy Testament mówią o Jezusie? Czy każdy czytany przeze mnie fragment Biblii próbuję zrozumieć w perspektywie Jego osoby, zwłaszcza męki, śmierci i zmartwychwstania?

W ciągu dnia

Będę powtarzał dzisiaj w moim sercu słowa: „Panie Jezus, dziękuję za Twoje Słowo i Ciało, które dają mi prawdziwy pokój”.

Księga Psalmów (fot. Aaron Burden, unsplash.com)

Piątek, 5 czerwca

Mk 12,35-37

³⁵ Nauczając w świątyni, Jezus zapytał: «Jak mogą twierdzić uczeni w Piśmie, że Mesjasz jest synem Dawida? ³⁶ Wszak sam Dawid mówi mocą Ducha Świętego: Rzekł Pan do Pana mego: Siądź po prawicy mojej, aż położę Twoich nieprzyjaciół pod stopy Twoje. ³⁷ Sam Dawid nazywa Go Panem, jakże więc jest tylko jego synem?» A liczny tłum chętnie Go słuchał.

Do tej chwili Jezus w Ewangelii Marka był przepytywany i prowokowany przez różne osoby (por. Mk 11,27-12,34). Teraz, gdy przeciwnikom zabrakło pytań lub odwagi (por. 12,34), On sam przejmuje inicjatywę. Na początek stawia prowokujące pytanie: „Jak mogą twierdzić uczeni w Piśmie, że Mesjasz jest synem Dawida?” (12,35). Podobnie jak w przypadku reakcji na pytanie zadane przez bogatego młodzieńca („Czemu nazywasz Mnie dobrym?”; 10,18) słowa te powinny być potraktowane, nie jako rodzaj zaprzeczenia, lecz jako pytanie otwierające dyskusję. Można je przetłumaczyć bardziej dosłownie: Dlaczego twierdzą uczeni w Piśmie, że Mesjasz jest synem Dawida? Jezus nie zaprzecza, że Mesjasz jest synem króla Dawida. Podobnie jak nie oponował, gdy w trakcie mesjańskiej podróży do Jerozolimy, niewidomy Bartymeusz wołał do Niego pod Jerychem, używając tego samego tytułu: „Jezusie, Synu Dawida, ulituj się nade mną! (…) Synu Dawida, ulituj się nade mną!” (10,47-48). Jezusowe pytanie ma sprowokować słuchaczy do refleksji nad tym, co Pisma mówią na temat Mesjasza, obiecanego potomka Dawidowego.

Nawiązując do Psalmu 110, Jezus przedstawia pozorny dylemat. W pierwszym rzędzie jednak uwpuklą autorytet psalmu, wprowadzając cytat za pomocą słów: „wszak sam Dawid mówi mocą Ducha Świętego” (dosł. „w Duchu Świętym”; 12,36). Wniosek jest taki, że sam psalm, jak i wszystkie Pisma, można przypisać trzeciej Osobie Trójcy Świętej, od której czerpią one boski autorytet (por. 2 Sm 23,2; Dz 1,16). Słowa Jezusa potwierdzają zatem doktrynę o biblijnym natchnieniu. Paweł napisze później w do Tymoteusza: „Wszelkie Pismo jest przez Boga natchnione i pożyteczne do nauczania, do przekonywania, do poprawiania, do wychowania w sprawiedliwości” (2 Tm 3,16; por. 2 P 1,20-21).

Psalm 110 w swoim oryginalnym kontekście był utworem śpiewanym podczas ceremonii koronacyjnych królów Judy (tzw. psalm intronizacyjny). Jego treść wyraża obietnicę panowania i zwycięstwa nad wrogami. Psalmista posługuje się w nim wyrażeniem „Pan mój” (hebr. Adoni), czyli honorowym tytułem, za pomocą którego zwracano się do władców żydowskich (por. 1 Sm 26,19; 1 Krl 1,37). Jezus cytuje pierwsze słowa tego psalmu: „Rzekł Pan do Pana mego: Siądź po prawicy mojej, aż położę Twoich nieprzyjaciół pod stopy Twoje” (Mk 12,36; por. Ps 1,1). W tekście hebrajskim pojawia się tutaj tzw. tetragram, czyli cztery spółgłoski YHWH, za pomocą których Żydzi zapisywali imię Boga. Zatem to sam Bóg mówi do króla („mojego Pana”), by siadł po Jego prawicy, czyli na najbardziej honorowym miejscu (por. Mk 10,37), dopóki jego wrogowie nie będą całkowicie pokonani. Odkąd monarchia izraelska przestała istnieć, słowa Ps 110 postrzegano jako masjańskie proroctwo, zapowiadające potomka Dawida, który na nowo ustanowi królestwo i przywróci suwerenność Izraela.

Jezus zatem pyta: „Sam Dawid nazywa Go Panem, jakże więc jest tylko jego synem?” (12,37; tradycja żydowska i wczesnochrześcijańska przypisuje autorstwo Księgi Psalmów właśnie Dawidowi). W starożytnych realiach było nie do pomyślenia, by ojciec tak zwracał się do swojego syna. Pytanie Jezusa ma sprowokować słuchaczy: co wynika z faktu, że Dawid czci Mesjasza jako kogoś większego od siebie? Co Psalm 110 objawia o majestacie Mesjasza? Czy jest On jedynie ziemskim monarchą, wywodzącym się z linii Dawida, czy może kimś znacznie większym? Czy możliwe jest, że jest On „Panem” w tym samym sensie, co YHWH? W innych miejscach Ewangelie sugerują, że Jezus jest większy od Salomona (por. Mt 12,42), od Jakub (por. J 4,12), a nawet Abrahama (por. J 8,53). Tutaj Jezus podkreśla, że jest większy od Dawida.

Narrator kończy dzisiejszą perykopę stwierdzeniem: „A liczny tłum chętnie Go słuchał” (Mk 12,37). Żydzi słuchali Jezusa, ponieważ odkrywał On przed nimi prawdziwy sens Pism. Dla pierwotnego Kościoła Psalm 110 był jednym z najważniejszych starotestamentalnych proroctw o Chrystusie. Jego najgłębsze znaczenie wypełniło się podczas zmartwychwstania, gdy Syn Boży odniósł zwycięstwo nad swymi wrogami – grzechem, szatanem i śmiercią, a następnie wstąpiwszy do nieba, zasiadł po prawicy Ojca: „Po rozmowie z nimi Pan Jezus został wzięty do nieba i zasiadł po prawicy Boga” (Mk 16,19; por. 14,62; Dz 2,34-35; Rz 8,34; 1 Kor 15,25; Ef 1,20; Kol 3,1; Hbr 1,3.13; 8,1; 10,12).

Czy wierzę, że Jezus jest Synem Bożym? Jak wiara ta przekłada się na moje codzienne wybory i postawy? Czy wierzę, że Pismo Święte jest słowem natchnionym, za pomocą którego Bóg chce ze mną rozmawiać?