Czwartek, 20 sierpnia, wspomnienie św. Bernarda

Mt 22,1-14

¹ A Jezus znowu mówił do nich w przypowieściach: ² «Królestwo niebieskie podobne jest do króla, który wyprawił ucztę weselną swemu synowi. ³ Posłał więc swoje sługi, żeby zaproszonych zwołali na ucztę, lecz ci nie chcieli przyjść. ⁴ Posłał jeszcze raz inne sługi z poleceniem: „Powiedzcie zaproszonym: Oto przygotowałem moją ucztę; woły i tuczne zwierzęta ubite i wszystko jest gotowe. Przyjdźcie na ucztę!” ⁵ Lecz oni zlekceważyli to i odeszli: jeden na swoje pole, drugi do swego kupiectwa, ⁶ a inni pochwycili jego sługi i znieważywszy, pozabijali. ⁷ Na to król uniósł się gniewem. Posłał swe wojska i kazał wytracić owych zabójców, a miasto ich spalić. ⁸ Wtedy rzekł swoim sługom: „Uczta weselna wprawdzie jest gotowa, lecz zaproszeni nie byli jej godni. ⁹ Idźcie więc na rozstajne drogi i zaproście na ucztę wszystkich, których spotkacie”. ¹⁰ Słudzy ci wyszli na drogi i sprowadzili wszystkich, których napotkali: złych i dobrych. I sala weselna zapełniła się biesiadnikami. ¹¹ Wszedł król, żeby się przypatrzyć biesiadnikom, i zauważył tam człowieka nie ubranego w strój weselny. ¹² Rzekł do niego: „Przyjacielu, jakże tu wszedłeś, nie mając stroju weselnego?” Lecz on oniemiał. ¹³ Wtedy król rzekł sługom: „Zwiążcie mu ręce i nogi i wyrzućcie go na zewnątrz, w ciemności! Tam będzie płacz i zgrzytanie zębów”. ¹⁴ Bo wielu jest powołanych, lecz mało wybranych».

Przypowieść o zaproszonych na ucztę weselną jest trzecią kolejną przypowieścią zaadresowaną bezpośrednio do żydowskich przywódców religijnych, którzy po przybyciu Jezusa do Jerozolimy zakwestionowali Jego władzę i autorytet (por. Mt 21,23-27). Wiele jej elementów ma charakter alegoryczny, czyli odsyła do oznaczających przez siebie rzeczywistości.

Obraz uczty weselnej przypomina wcześniejszą odpowiedź Jezusa na pytanie uczniów Jana Chrzciciela, którzy byli zdziwieni faktem, iż Jego uczniowie nie poszczą: „Czy goście weselni mogą się smucić, dopóki pan młody jest z nimi? Lecz przyjdzie czas, kiedy zabiorą im pana młodego, a wtedy będą pościć” (9,15). Ponadto metafora uczty w ST pojawia się w tekstach objawiających prawdę o niezmiennej trosce Boga o swój lud, zarówno w obecnym czasie, jak i w czasach ostatecznych: „O, wszyscy spragnieni, przyjdźcie do wody, przyjdźcie, choć nie macie pieniędzy! Kupujcie i spożywajcie, dalejże, kupujcie bez pieniędzy i bez płacenia za wino i mleko! (…) Słuchajcie Mnie, a jeść będziecie przysmaki i dusza wasza zakosztuje tłustych potraw. Nakłońcie uszu i przyjdźcie do Mnie, posłuchajcie Mnie, a dusza wasza żyć będzie” (55,1-3; por. Iz 25,6-10;). Natomiast ponawianie przez króla zaproszenia na ucztę przypomina kilkukrotne posłanie wysłanników mających odebrać plony zebrane w winnicy we wcześniejszej przypowieści o przewrotnych rolnikach (Mt 21,34-37). Oprócz tego jest echem zaproszenia, jakie poprzez swoje służące przekazuje upersonifikowana Mądrość w Księdze Przysłów: „Chodźcie, nasyćcie się moim chlebem, pijcie wino, które zmieszałam. Odrzućcie naiwność, a żyć będziecie, chodźcie prosto drogą rozsądku” (Prz 9,5-6).

Inaczej niż w równoległym fragmencie Łk 14,15-24, u Mateusza nie zostają przytoczone wymówki, jakimi posługują się odrzucający zaproszenie. Złe traktowanie i zabicie sług posłanych przez króla (ww. 5-6) oraz jego zbrojna odpowiedź króla (w. 7) stanowią alegoryczne aluzje do zabijania starotestamentalnych proroków (również Jana Chrzciciela), a także do zniszczenia Jerozolimy przez rzymskie wojska w 70 po Chr. Zemsta króla może być postrzegana w kontekście obowiązującego w tamtym czasie w świecie pogańskim systemu honoru i wstydu, który zobowiązywał władcę do odpowiedniej reakcji na zniewagę.

Zaproszenie na ucztę ludzi napotkanych na rozstajnych dróg (ww. 8-10) mogło szokować słuchaczy. W śródziemnomorskim świecie I w. po Chr. posiłki spożywano w gronie osób należących do tej samej klasy społecznej. Natomiast król z przypowieści, gdy pierwsi zaproszeni zawiedli, posyła swoje sługi, by zapraszali na ucztę wszystkich ludzi napotkanych na „rozstajnych drogach”, czyli w miejscach, gdzie główna droga miasta wychodziła poza jego granice, przechodząc w wiejski trakt. Zapraszanymi zatem były osoby o niskim statusie społecznym (elity, stanowiące w tamtym czasie od 5 do 10 procent ludności żyły w centrum miast).

We wcześniejszej przypowieści o chwaście (por. 13,24-30) gospodarz pozwala, by zboże i chwast rosły razem, a dopiero przy żniwach dochodzi do oddzielenia jednego od drugiego (13,24-30.47-50) Również w przypowieści o sieci (por. 13,47-52) rybacy zagarniają z wód jeziora wszelkie ryby, a dopiero na brzegu oddzielają złe od dobrych. Podobnie jest w przypadku zapraszanych na drogach rozstajnych – zaproszenie dostają zarówno źli i dobrzy, a selekcja odbywa się dopiero na uczcie, gdy król przygląda się obecnym.

Przypadek biesiadnika, który nie ma na sobie stroju weselnego (ww. 11-14) podkreśla ważną myśl etyczną: wierzący mają być stale gotowi na ucztę czasów ostatecznych. Owa gotowość wyraża się poprzez trwanie w Chrystusie oraz czynienie dobrych uczynków. Św. Paweł napisze: „Żyjmy przyzwoicie jak w jasny dzień: nie w hulankach i pijatykach, nie w rozpuście i wyuzdaniu, nie w kłótni i zazdrości. Ale przyobleczcie się w Pana Jezusa Chrystusa i nie troszczcie się zbytnio o ciało, dogadzając żądzom” (Rz 13,13-14; por. Ga 3,27; Kol 3,12). Od Jezusowego ucznia wymaga się czegoś więcej niż tylko wstępnego przyjęcia zaproszenia do bycia „przyjacielem Boga i proroków” (por. Mdr 7,27).

Czy jestem wyczulony na Boże mówienie do mnie? Czy świadomie wyznaję Jezusa Chrystusa jako mojego Pana i Zbawiciela?