Co wychodzi z człowieka, to czyni go nieczystym (Mk 7,14-23)

Środa V Tygodnia Zwykłego

Mk 7,14-23

14 Potem przywołał znowu tłum do siebie i rzekł do niego: «Słuchajcie Mnie, wszyscy, i zrozumcie! 15 Nic nie wchodzi z zewnątrz w człowieka, co mogłoby uczynić go nieczystym; lecz to, co wychodzi z człowieka, to czyni człowieka nieczystym. 16 Kto ma uszy do słuchania, niechaj słucha!» 17 Gdy się oddalił od tłumu i wszedł do domu, uczniowie pytali Go o tę przypowieść. 18 Odpowiedział im: «I wy tak niepojętni jesteście? Nie rozumiecie, że nic z tego, co z zewnątrz wchodzi w człowieka, nie może uczynić go nieczystym; 19 bo nie wchodzi do jego serca, lecz do żołądka, i zostaje wydalone na zewnątrz». Tak uznał wszystkie potrawy za czyste. 20 I mówił dalej: «Co wychodzi z człowieka, to czyni go nieczystym. 21 Z wnętrza bowiem, z serca ludzkiego pochodzą złe myśli, nierząd, kradzieże, zabójstwa, 22 cudzołóstwa, chciwość, przewrotność, podstęp, wyuzdanie, zazdrość, obelgi, pycha, głupota. 23 Całe to zło z wnętrza pochodzi i czyni człowieka nieczystym».

Przygotowanie

  • Kontynuujemy dzisiaj lekturę siódmego rozdziału Ewangelii Marka. Po krytyce powierzchownej pobożności faryzeuszów Jezus odnosi się do pytania zadanego Mu wcześniej przez przedstawicieli żydowskiej elity i wyjaśnia na czym polega prawdziwa nieczystość. Otworzę się na prowadzenie Ducha Świętego, wzbudzę w sobie pragnienie, by dzisiejsze Słowo mogło w pełni wybrzmieć w moim sercu.

Punkty do medytacji

  • Potem przywołał znowu tłum do siebie i rzekł do niego: «Słuchajcie Mnie, wszyscy, i zrozumcie! (w. 14) Zagadnienie czystości rytualnej jest na wyjątkowo ważne. Dlatego Jezus, zanim przedstawi swoje jej rozumienie, wyraźnie koncertuje na sobie uwagę otaczającego Go tłumu, wzywając do uważnego słuchania (gr. akouo – „słuchać, być posłusznym”) i podjęcia próby zrozumienia (gr. synimi – „rozumieć, rozważać”). Podobne wezwania do uważnego słuchania pojawiły się już w czwartym rozdziale Ewangelii, gdzie Pan za pomocą kilku przypowieści objawił kolejne elementy prawdy o królestwie Bożym (por. 4,3.9.23.24). Czy jestem uważnym słuchaczem słowa Bożego? Czy próbuję je zgłębiać i odnosić do konkretnej rzeczywistości mojego życia?
  • Nic nie wchodzi z zewnątrz w człowieka, co mogłoby uczynić go nieczystym; lecz to, co wychodzi z człowieka, to czyni człowieka nieczystym (w. 15) Swoje rozumienie nieczystości Jezus przedstawia za pomocą krótkiej i niepozornej przypowieści, która jednak zmienia status wielu przykazań Prawa Mojżeszowego. W tekście pojawia się grecki czasownik koinoo, który oznacza uczynienie czegoś nieczystym, czyli nienadającym się do kultycznego użytku. Niemała część Tory, opierając się na przeciwstawnych kategoriach czystości i nieczystości, określa, w jaki sposób dana osoba lub przedmiot stają się nieczyste i co należy z tym zrobić (np. Kpł 11-15; Pwt 14). W świetle tych tekstów Izraelita stawał się nieczysty przede wszystkim poprzez kontakt z tym, co nieczyste. Jezus natomiast prezentuje radykalnie odmienne stanowisko: nieczystość nie pochodzi z zewnątrz, lecz z wnętrza człowieka. Czy na co dzień zwracam uwagę na to, co dzieje się w moim wnętrzu? Jakie pragnienia i myśli wypełniają dzisiaj moje serce?
  • Odpowiedział im: «I wy tak niepojętni jesteście? Nie rozumiecie, że nic z tego, co z zewnątrz wchodzi w człowieka, nie może uczynić go nieczystym; bo nie wchodzi do jego serca, lecz do żołądka, i zostaje wydalone na zewnątrz». Tak uznał wszystkie potrawy za czyste (w. 18-19) Jezusowa nauka o nieczystości daleko modyfikuje przykazania, które do tej pory regulowały starotestamentalną pobożność. Nie powinno zatem dziwić, że okazała się zbyt trudna nawet dla Jego uczniów. Reagując na ich wątpliwości, Pan najpierw krytykuje ich opieszałość w rozumieniu, a następnie powtarza wcześniejszą wypowiedź, modyfikując ją, by jest sens stał się bardziej wyraźny. Nawet nieczyste pokarmy nie są w stanie uczynić kogokolwiek nieczystym, gdyż jedynie przechodzą przez układ pokarmowy. Nie docierają do serca (gr. kardia), które w tekstach biblijnych reprezentuje głębię człowieka, miejsce, w którym rodzi się wiara lub niewiara. Serce jest nie tylko źródłem emocji (np. smutek, radość, niepokój), ale jest również źródłem myśli, woli i sumienia (por. Jr 17,5-10; 1 Kor 4,5; 1 J 3,19-21). Zestawię zachowanie uczniów z moim doświadczeniem wiary. Co robię, gdy nie do końca rozumiem jakąś wypowiedź Jezusa?
  • Z wnętrza bowiem, z serca ludzkiego pochodzą złe myśli, nierząd, kradzieże, zabójstwa, cudzołóstwa, chciwość, przewrotność, podstęp, wyuzdanie, zazdrość, obelgi, pycha, głupota (ww. 21-22) Po powtórzeniu wcześniejszej wypowiedzi – „Co wychodzi z człowieka, to czyni go nieczystym” (w. 20; por. w. 15) – Jezus podaje listę najpoważniejszych złych działań i postaw. Każde z nich rodzi się w ludzkim sercu. Podobne listy były bardzo popularne w świecie hellenistycznym. Sporadycznie tworzone były przez późniejszych autorów starotestamentalnych (np. Mdr 14,25-26). Warto zwrócić uwagę, że pośród wymienionych przez Jezusa określeń są nie tylko złe czyny, ale i złe myśli. Zarówno jedne, jak i drugie sprowadzają na człowieka nieczystość. Przypatrzę się mojej grzeszności w świetle listy podanej przez Jezusa. Które z powyższych czynów, myśli lub pragnień najczęściej pozbawiają mnie czystości?

Modlitwa w ciągu dnia

  • Panie Jezu, pomóż mi poznać prawdę o źródle mojej grzeszności.

Ten lud czci mnie wargami, lecz sercem swym daleko jest ode Mnie (Mk 7,1-13)

Wtorek V Tygodnia Zwykłego

Mk 7,1-13

1 Zebrali się u Niego faryzeusze i kilku uczonych w Piśmie, którzy przybyli z Jerozolimy. 2 I zauważyli, że niektórzy z Jego uczniów brali posiłek nieczystymi, to znaczy nie obmytymi rękami. 3 Faryzeusze bowiem, i w ogóle Żydzi, trzymając się tradycji starszych, nie jedzą, jeśli sobie rąk nie obmyją, rozluźniając pięść. 4 I [gdy wrócą] z rynku, nie jedzą, dopóki się nie obmyją. Jest jeszcze wiele innych [zwyczajów], które przejęli i których przestrzegają, jak obmywanie kubków, dzbanków, naczyń miedzianych. 5 Zapytali Go więc faryzeusze i uczeni w Piśmie: «Dlaczego Twoi uczniowie nie postępują według tradycji starszych, lecz jedzą nieczystymi rękami?» 6 Odpowiedział im: «Słusznie prorok Izajasz powiedział o was, obłudnikach, jak jest napisane: Ten lud czci Mnie wargami, lecz sercem swym daleko jest ode Mnie. 7 Ale czci Mnie na próżno, ucząc zasad podanych przez ludzi. 8 Uchyliliście przykazanie Boże, a trzymacie się ludzkiej tradycji, dokonujecie obmywania dzbanków i kubków. I wiele innych podobnych rzeczy czynicie». 9 I mówił do nich: «Sprawnie uchylacie Boże przykazanie, aby swoją tradycję zachować. 10 Mojżesz tak powiedział: Czcij ojca swego i matkę swoją, oraz: Kto złorzeczy ojcu lub matce, niech śmierć poniesie. 11 A wy mówicie: „Jeśli ktoś powie ojcu lub matce: Korban, to znaczy darem [złożonym w ofierze] jest to, co miało być ode mnie wsparciem dla ciebie” – 12 to już nie pozwalacie mu nic uczynić dla ojca ani dla matki. 13 I znosicie słowo Boże ze względu na waszą tradycję, którą [sobie] przekazaliście. Wiele też innych tym podobnych rzeczy czynicie».

Przygotowanie

  • Wraz ze wzrostem popularności Jezusa pośród zwykłych mieszkańców Galilei, rośnie zainteresowanie Jego osobą ze strony żydowskich elit religijnych. W dzisiejszym fragmencie do Pana przychodzą faryzeusze i uczeni w Piśmie, którzy bynajmniej nie szukają ani uzdrowienia z choroby, ani mądrości, lecz pretekstu, by w Niego uderzyć. Duchu Święty, otwieraj przede mną skarbiec Słowa.

Punkty do medytacji

  • Zebrali się u Niego faryzeusze i kilku uczonych w Piśmie, którzy przybyli z Jerozolimy. I zauważyli, że niektórzy z Jego uczniów brali posiłek nieczystymi, to znaczy nie obmytymi rękami (ww. 1-2) W poprzedzającej perykopie Marek podkreślił rosnącą popularność Jezusa pośród mieszkańców Galilei. Wystarczyło, że po przybyciu z uczniami w okolice Genezaret, wysiadł z łodzi, a od razu rozpoznano Go i zaczęto przynosić do Niego chorych, by ich uzdrowił (por. Mk 6,53-56). Tym razem mowa jest o faryzeuszach (gr. farizaios) i uczonych w Piśmie (gr. grammateus), którzy diametralnie różnili się w podejściu do Jezusa w porównaniu ze zwykłymi Żydami. Mając serca zamknięte na prawdę objawioną przez Jego czyny i słowa, szukali oni pretekstu, by uderzyć w Jego autorytet, a nawet doprowadzić do Jego śmierci (por. 3,6). Nie inaczej jest i tym razem. Szybko zwracają uwagę na zachowanie uczniów, które według nich odbiega od standardów czystości rytualnej. Zestawię postępowanie faryzeuszy z moją postawą wobec Jezusa. Zastanowię się, czy nie ma pomiędzy nimi punktów stycznych.
  • Faryzeusze bowiem, i w ogóle Żydzi, trzymając się tradycji starszych, nie jedzą, jeśli sobie rąk nie obmyją, rozluźniając pięść. [gdy wrócą] z rynku, nie jedzą, dopóki się nie obmyją. Jest jeszcze wiele innych [zwyczajów], które przejęli i których przestrzegają, jak obmywanie kubków, dzbanków, naczyń miedzianych (ww. 3-4) Adresaci Markowej Ewangelii raczej nie znali pobożności i zwyczajów religijnych starożytnych Żydów. Dlatego ewangelista wyjaśnia faryzejski sposób rozumienia czystości rytualnej. Ma on źródło w Prawie Mojżeszowym, które w celu zachowania czystości kultycznej nakazywało kapłanom obmywanie rąk i nóg przed złożeniem ofiary (por. Wj 30,17-21). Ponadto kapłani mieli obowiązek zachowania czystości rytualnej (również przez obmycie) w trakcie spożywania przeznaczonych dla nich części ofiar (por. Lb 18,11-13). Tradycja rozwinięta przez faryzeuszy zasady te rozszerzyła na zachowanie wszystkich Żydów podczas każdego posiłku. Oprócz tego, każdy kontakt z potencjalnie nieczystymi osobami lub produktami na rynku wymagał rytualnego obmycia, a wszystkie przedmioty używane do przygotowania lub podawania jedzenia, również trzeba było poddać oczyszczeniu. Kto nie przestrzegał tej tradycji, uważany był przez faryzeuszy za przeklętego (por. J 7,49). Jakie zwyczaje religijne zachowuję? Czy wszystkie są zgodne z Pismem Świętym i Tradycją Kościoła?
  • Odpowiedział im: «Słusznie prorok Izajasz powiedział o was, obłudnikach, jak jest napisane: Ten lud czci Mnie wargami, lecz sercem swym daleko jest ode Mnie. Ale czci Mnie na próżno, ucząc zasad podanych przez ludzi (ww. 6-7) Reagując na pytanie faryzeuszów i uczonych w Piśmie, Jezus cytuje proroka Izajasza, za pośrednictwem którego Bóg piętnował obłudę starotestamentalnych Izraelitów (por. Iz 29,13). Cytat ten służy za komentarz do określenia, jakiego Pan używa w stosunku do swoich rozmówców. Faryzeusze są „hipokrytami” (gr. hypokrites – „aktor, obłudnik, hipokryta”), gdyż wnętrze ich serca daleko odbiega od rozbudowanej przez nich pobożności zewnętrznej. W tym samym rozdziale u Izajasza pojawia się obietnica, że Bóg jeszcze raz zainterweniuje w życiu swojego ludu, skutkiem czego oddawana Mu cześć będzie szczera i autentyczna (por. Iz 29,14-24). Gdyby faryzeusze zamiast szukać pretekstu do oskarżenia Jezusa, uważnie słuchali Jego słów dostrzegliby, że zapowiedź proroka spełniają się na ich oczach. Przyjrzę się mojemu zaangażowaniu religijnemu. Czy zawsze kryje się za nim chęć prawdziwego nawrócenia i oddana Bogu chwały?
  • Uchyliliście przykazanie Boże, a trzymacie się ludzkiej tradycji, dokonujecie obmywania dzbanków i kubków. I wiele innych podobnych rzeczy czynicie». I mówił do nich: «Sprawnie uchylacie Boże przykazanie, aby swoją tradycję zachować. (ww. 8-9) Na pierwszy rzut oka faryzeusze czy uczeni w Piśmie uchodzili za osoby niezwykle pobożne. Pozostali Izraelici widząc ich znajomość świętych Pism, zaangażowanie w zachowanie czystości rytualnej, rozbudowane praktyki postu czy składanie podatków na świątynię praktycznie ze wszystkiego, autentycznie uważali ich za religijne autorytety. Jezus jednak demaskuje te pozory podkreślając, że w ich pobożności nastąpiło wyraźne rozejście się tego co ludzkie, z tym co Boże. Sens objawionych przez Boga przykazań (gr. ten entolen tou theou) został wypaczony lub zastąpiony przez ustaloną przez człowieka tradycję (gr. paradosis). Czy potrafiłbym wymienić najważniejsze powinności moralne wynikające z Ewangelii? Czy unikam pokusy uciekania w pobożność kosztem troski o bliźnich?
  • Mojżesz tak powiedział: Czcij ojca swego i matkę swoją, oraz: Kto złorzeczy ojcu lub matce, niech śmierć poniesie. A wy mówicie: „Jeśli ktoś powie ojcu lub matce: Korban, to znaczy darem [złożonym w ofierze] jest to, co miało być ode mnie wsparciem dla ciebie” – to już nie pozwalacie mu nic uczynić dla ojca ani dla matki (ww. 10-12) Jako przykład na poparcie tezy, że to, czego uczą faryzeusze rozmija się z Bożym Prawem, Jezus odnosi się do faryzejskiego rozumienia czwartego przykazania Dekalogu: „Czcij twego ojca i twoją matkę” (Wj 20,12). Sankcją za nieprzestrzeganie tego przykazania miała być kara śmierci (por. 21,17). Ponadto, Mądrość Syracha cześć dla rodziców zestawia z bojaźnią Pańską i ukazuje jako warunek otrzymania błogosławieństwa (Syr 3,1-16). Tymczasem kazuistka stosowana przez faryzeuszy i uczonych w Piśmie pozwalała na to, by ślubowanie złożenia na świątynię pewnej sumy pieniędzy (hebr. korban, por. Kpł 1,2) zwalniało z obowiązku finansowanego wsparcia rodziców. Wzbudzę w sobie dziękczynienie za moich rodziców. Zastanowię się, co dzisiaj mógłbym dla nich zrobić.

Modlitwa w ciągu dnia

  • Panie Jezu, ucz mnie pokory wobec Twoich przykazań.

Wszyscy, którzy się Go dotknęli, odzyskiwali zdrowie (Mk 6,53-56)

Wspomnienie św. Pawła Miki i Towarzyszy, Męczenników

Mk 6,53-56

53 Gdy się przeprawili, przypłynęli do ziemi Genezaret i przybili do brzegu. 54 Skoro wysiedli z łodzi, zaraz Go rozpoznano. 55 Ludzie biegali po całej owej okolicy i zaczęli znosić na noszach chorych tam, gdzie, jak słyszeli, przebywa. 56 I gdziekolwiek wchodził do wsi, do miast czy osad, kładli chorych na otwartych miejscach i prosili Go, żeby ci choć frędzli u Jego płaszcza mogli dotknąć. A wszyscy, którzy się Go dotknęli, odzyskiwali zdrowie.

Przygotowanie

  • W dzisiejszej perykopie ewangelicznej podkreślona zostaje rosnąca popularność Jezusa pośród mieszkańców Galilei. Gdziekolwiek by nie przybył, zaraz jest rozpoznawany, a wieść o Jego obecności z szybkością błyskawicy rozchodzi się po okolicy, dzięki czemu wielu chorych może doświadczyć uzdrowienia. Poproszę Ducha Świętego, by poprowadził mnie w dzisiejszej modlitwie Słowem.

Punkty do medytacji

  • Gdy się przeprawili, przypłynęli do ziemi Genezaret i przybili do brzegu (w. 53) Na początku poprzedzającej perykopy Jezus polecił uczniom, by przeprawili się łodzią do Betsaidy, położnej na północno-wschodnim krańcu Jeziora Galilejskiego (por. Mk 6,45-52). On sam najpierw udał się samotnie na pobliską górę, by porozmawiać z ojcem, a następnie dołączył do uczniów, idąc po wodzie. Ten ostatni fakt oraz uciszenie wiatru na jeziorze sprawiły, że Dwunastu po raz kolejny zdumieli się, a wręcz osłupieli (gr. eksistemi – „odchodzić od zmysłów, być oszołomionym, zdumiewać się”). Wizyta Betsaidzie nie trwa długo. Jezus ponownie wydaje polecenie przeprawy, tym razem do ziem Genezaret (gr. Gennesaret), czyli w okolice żyznej równiny pomiędzy Kafarnaum a Tyberiadą. Bycie uczniem Jezusa oznacza gotowość na bycie przez Niego ciągle zaskakiwanym. To także nieustanny dynamizm, szukanie pod Jego przewodnictwem nowych miejsc, osób czy sposobów, by Dobra Nowina mogła jeszcze wyraźniej wybrzmieć w świecie. Przypomnę sobie sytuacje, w których musiałem zrezygnować z moich planów lub przyzwyczajeń, by wypełnić słowo Pana.
  • Skoro wysiedli z łodzi, zaraz Go rozpoznano (w. 54) Działalność Jezusa w Galilei trwa już od jakiegoś czasu. Zarówno On sam, jak i posyłani przez Niego uczniowie uzdrawiają chorych, wypędzają złe duchy oraz głoszą naukę pełną autorytetu i mocy. To wszystko sprawia, że Jezus staje się coraz bardziej znany pośród Galilejczyków. Ci, którzy mieli łaskę Go spotkać, nie potrafią tego doświadczenia zachować dla siebie, lecz dzielą się nim z innymi. Efekt jest taki, że kiedy w dzisiejszej Ewangelii wraz z uczniami Pan dociera do ziemi Genezaret, mieszkańcy tego rejonu natychmiast Go rozpoznają (gr. epiginosko – „poznawać, rozpoznawać, uznawać”). Przypomnę sobie konkretne łaski, które otrzymałem od Jezusa. W jaki sposób dzielę się tym obdarowaniem z innymi?
  • Ludzie biegali po całej owej okolicy i zaczęli znosić na noszach chorych tam, gdzie, jak słyszeli, przebywa (w. 55) Marek podkreśla, że ci, którzy rozpoznali Jezusa, „biegali po całej swej okolicy”, by znosić do Niego chorych. W wyrażeniu tym pojawia się lubiany przez ewangelistę grecki przymiotnik holos, za pomocą którego podkreśla On powiększający się zasięg rozpoznawalności osoby Jezusa (por. 1,28.33.39). W perspektywie narracji Markowej Ewangelii i ciągle powracającego w niej pytania o tożsamość Rabbiego z Nazaretu, możemy przypuszczać, że owe „ściągnie Jezusa” na tym etapie nie jest jeszcze równoznaczne z dojrzałą wiarą w Niego jako Mesjasza. Być może na razie Galilejczykom chodzi przede wszystkim o doświadczanie cudownego wydarzenia lub po prostu zaspokojenie ciekawości. Jak by nie było, faktem jest, że odbiór publicznej działalności Jezusa przybiera na sile. Dlaczego chcę być uczniem Jezusa? Co mnie ku Niemu najbardziej przyciąga?
  • I gdziekolwiek wchodził do wsi, do miast czy osad, kładli chorych na otwartych miejscach i prosili Go, żeby ci choć frędzli u Jego płaszcza mogli dotknąć. A wszyscy, którzy się Go dotknęli, odzyskiwali zdrowie (w. 56) Jezus dociera do każdej warstwy galilejskiego społeczeństwa. Odwiedza wsie, miasta i osady. Naucza i uzdrawia zarówno w zamkniętych pomieszczeniach synagog lub domów prywatnych, jak i na otwartych przestrzeniach. Podobnie jak w opowiadaniu o kobiecie cierpiącej na krwotok (por. 5,25-34), wystarczy samo dotknięcie Jego szaty, by uzdrowienie mogło się dokonać. Nie chodzi jednak tutaj o magiczne pojmowanie mocy Jezusa. Frędzle (gr. kraspedon – „brzeg, skraj, frędzel”) o których mowa, wieńczyły szale modlitewne zakładane przez żydowskich mężczyzn: „Powiedz Izraelitom, niech sobie zrobią frędzle na krajach swoich szat, oni i ich potomstwo, i do każdej frędzli użyją sznurka z fioletowej purpury. Dla was będą te frędzle, a gdy na nie spojrzycie, przypomnicie sobie wszystkie przykazania Pana, aby je wypełnić” (Lb 15,38-39). Jezus jako praktykujący Żyd, jest wzorem sprawiedliwości, czyli wierności Prawu Mojżeszowemu. Osoby, które jedynie dotykały skraju Jego szat, mogły zostać uzdrowione, gdyż wraz z Panem w ich życie wkraczała Boża sprawiedliwość. Co dzisiaj jest moim największym bólem lub niemożnością? Czy wierzę, że Jezus może mnie z tego uzdrowić?

Modlitwa w ciągu dnia

  • Panie Jezu, umacniaj we mnie pragnienie spotykania Ciebie w Słowie i Eucharystii.

Pójdźcie wy sami osobno na pustkowie i wypocznijcie nieco (Mk 6,30-34)

Sobota IV Tygododnia Zwykłego

Mk 6,30-34

30 Wtedy Apostołowie zebrali się u Jezusa i opowiedzieli Mu wszystko, co zdziałali i czego nauczali. 31 A On rzekł do nich: «Pójdźcie wy sami osobno na pustkowie i wypocznijcie nieco». Tak wielu bowiem przychodziło i odchodziło, że nawet na posiłek nie mieli czasu. 32 Odpłynęli więc łodzią na pustkowie, osobno. 33 Lecz widziano ich odpływających. Wielu zauważyło to i zbiegli się tam pieszo ze wszystkich miast, a nawet ich wyprzedzili. 34 Gdy Jezus wysiadł, ujrzał wielki tłum. Zlitował się nad nimi, byli bowiem jak owce nie mające pasterza. I zaczął ich nauczać o wielu [sprawach].

Przygotowanie

  • Opowiedziawszy o męczeńskiej śmierci Jana Chrzciciela (por. Mk 6,14-29), ewangelista Marek powraca do tematu misji, którą Jezus powierzył apostołom (6,7-13). Po upływie bliżej nieoznaczonego czasu Dwunastu wraca do Pana, by zdać relację ze swej działalności. Duchu Święty, przyjdź i uzdolnij moje serce na przyjęcie daru Słowa.

Punkty do medytacji

  • Wtedy Apostołowie zebrali się u Jezusa i opowiedzieli Mu wszystko, co zdziałali i czego nauczali (w. 30) Opisując powołanie Dwunastu, Marek wyraźnie wyjaśnia, że Jezus uczynił to, „aby Mu towarzyszyli, by mógł wysyłać ich na głoszenie nauki” (3,14). Stąd powracając z pierwszej misji, apostołowie dzielą się świadectwem nie tylko o tym, „co zdziałali [gr. hosa epoiesan], ale i czego nauczali [gr. hosa edidaksan]”. Obydwa elementy – czyn i słowo – są niezbędne, by ewangelizacja była owocna. Czyn pełen mocy nadaje odpowiednią rangę głoszonemu słowu. Słowo zaś pozwala właściwie zrozumieć sens czynu. Chociaż w tym miejscu nie zostało to wprost stwierdzone, możemy przypuszczać, że w przypadku misji apostołów, jako że działali w imieniu Jezusa, obydwa elementy, słowo i czyn, były pełne Jego mocy (por. 1,27; 6,7.12-13). Czy wierzę, że Jezus także dzisiaj posyła swoich uczniów, by działali i nauczali w mocy Jego imienia?
  • A On rzekł do nich: «Pójdźcie wy sami osobno na pustkowie i wypocznijcie nieco». Tak wielu bowiem przychodziło i odchodziło, że nawet na posiłek nie mieli czasu. Odpłynęli więc łodzią na pustkowie, osobno (w. 31-32) Po okresie intensywnej działalności ewangelizacyjnej Dwunastu potrzebuje odpoczynku i nabrania sił, zarówno fizycznych jak i duchowych, przebywając na odosobnieniu z Panem. Wyrażenie „pustkowie” (gr. eremos topos) przywołuje na myśl pustynię z pierwszych wersetów Markowej Ewangelii (por. 1,3-13), a więc miejsce próby, ale także samotności i odosobnienia, gdzie lud Boży, odpowiadając na wezwanie proroka, wycofuje się ze świata, by przygotować się na doświadczenie obecności Mesjasza. Ponadto, pragnienie Jezusa, aby apostołowie udali się na odpoczynek, nawiązuje do odpoczynku, jakiego Bóg obiecał udzielić swojemu ludowi w Ziemi Obiecanej (por. Pwt 12,10; zob. Hbr 4,9-11). Czy w moim życiu wiary jest czas na duchowe odpocznienie w formie rekolekcji, dni skupienia, czy przedłużonej adoracji Najświętszego Sakramentu?
  • Lecz widziano ich odpływających. Wielu zauważyło to i zbiegli się tam pieszo ze wszystkich miast, a nawet ich wyprzedzili (w. 33) Jezus i jego uczniowie udali się łodzią na pustkowie, aby odpocząć. Rozmiary Jeziora Galilejskiego przy dobrej pogodzie pozwalają śledzić, w jakich kierunkach poruszają się znajdujące się na nim łodzie. Łatwo zatem domyślić się, ku jakiemu miejscu zmierzają. Dodatkowo Jezus już od jakiegoś czasu prowadził swoją publiczną działalność, wiedziano zatem, jakie miejsca najczęściej odwiedza. Skutek jest taki, że domniemane miejsce pustynne okazało się być wypełnione tłumem oczekującym na Jezusa. Determinacja Galilejczyków może zadziwiać. Niekoniecznie zdają oni sobie sprawę, kim jest Jezusa. Nie przeszkadza to im jednak wykazywać się pomysłowością i konsekwencją w szukaniu możliwości spotkani z Nim. Co najczęściej odrywa mnie od modlitwy czy innych możliwości spotykania Jezusa (np. Eucharystia)? Zastanowię się, w jaki sposób mógłbym pozbyć się tych przeszkód.
  • Gdy Jezus wysiadł, ujrzał wielki tłum. Zlitował się nad nimi, byli bowiem jak owce nie mające pasterza. I zaczął ich nauczać o wielu [sprawach] (w. 34) Mimo że plany odpoczynku zostały przekreślone, Jezus widząc wielki tłum ani na chwilę nie okazuje swej irytacji. Wręcz przeciwnie, Marek opisuje, iż Pan „zlitował się” nad zgromadzonymi. Używa przy tym czasownika splanchodzomai, który można przetłumaczyć jako „poruszenie się czyich wnętrzności”. Litość jest w Biblii jednym z najbardziej charakterystycznych atrybutów Boga: „Ty, Panie, jesteś Bogiem miłosiernym i łagodnym, nieskorym do gniewu, bogatym w łaskę i wierność” (Ps 86,15; por. z 54,7-8; Ozeasz 11,8). Jezus dostrzega, że szukające Go tłumy są jak owce bez pasterza, a zatem łatwo mogą się rozproszyć, zgubić i szybko stać się bezbronne wobec drapieżnych zwierząt. Gdy zawodzi przywództwo, lud Boży może oddalić się od wierności Jemu i stać się ofiarą swoich wrogów. Jaka jest moja odpowiedzialność w przekazie wiary? Na ile ją wypełniam?

Modlitwa w ciągu dnia

  • Panie Jezu, oczyszczaj i porządkuj swoim słowem moje serce.

To Jan, którego ściąć kazałem, zmartwychwstał (Mk 6,14-29)

Piątek IV Tygodnia Zwykłego

Mk 6,14-29

14 Także król Herod posłyszał o Nim, gdyż Jego imię nabrało rozgłosu, i mówił: «Jan Chrzciciel powstał z martwych i dlatego moce cudotwórcze działają w nim». 15 Inni zaś mówili: «To jest Eliasz»; jeszcze inni utrzymywali, że to prorok, jak jeden z dawnych proroków. 16 Herod, słysząc to, mawiał: «To Jan, którego ściąć kazałem, zmartwychwstał». 17 Ten bowiem Herod kazał pochwycić Jana i związanego trzymał w więzieniu z powodu Herodiady, żony brata swego, Filipa, którą wziął za żonę. 18 Jan bowiem napominał Heroda: «Nie wolno ci mieć żony twego brata». 19 A Herodiada zawzięła się na niego i chciała go zgładzić, lecz nie mogła. 20 Herod bowiem czuł lęk przed Janem, widząc, że jest mężem prawym i świętym, i brał go w obronę. Ilekroć go posłyszał, odczuwał duży niepokój, a jednak chętnie go słuchał. 21 Otóż chwila sposobna nadeszła, kiedy Herod w dzień swoich urodzin wyprawił ucztę swym dostojnikom, dowódcom wojskowym i osobistościom w Galilei. 22 Gdy córka tej Herodiady weszła i tańczyła, spodobała się Herodowi i współbiesiadnikom. Król rzekł do dziewczyny: «Proś mnie, o co chcesz, a dam ci». 23 Nawet jej przysiągł: «Dam ci, o co tylko poprosisz, nawet połowę mojego królestwa». 24 Ona wyszła i zapytała swą matkę: «O co mam prosić?» Ta odpowiedziała: «O głowę Jana Chrzciciela». 25 Natychmiast podeszła z pośpiechem do króla i poprosiła: «Chcę, żebyś mi zaraz dał na misie głowę Jana Chrzciciela». 26 A król bardzo się zasmucił, ale przez wzgląd na przysięgę i na biesiadników nie chciał jej odmówić. 27 Zaraz też król posłał kata i polecił przynieść głowę Jana. Ten poszedł, ściął go w więzieniu 28 i przyniósł głowę jego na misie; dał ją dziewczynie, a dziewczyna dała swej matce. 29 Uczniowie Jana, dowiedziawszy się o tym, przyszli, zabrali jego ciało i złożyli je w grobie.

Przygotowanie

  • Liturgia słowa przypomina dzisiaj historię męczeństwa Jana Chrzciciela. Prorok znad Jordanu zapłacił najwyższą cenę za zdecydowane i konsekwentne wypełnianie powierzonego mu przez Boga zadania. Wyciszę moje zmysły, otworzę się na działanie Ducha Świętego, by przygotować moje serce na dar Słowa.

Punkty do medytacji

  • Także król Herod posłyszał o Nim, gdyż Jego imię nabrało rozgłosu, i mówił: «Jan Chrzciciel powstał z martwych i dlatego moce cudotwórcze działają w nim» (w. 14) Chwilę wcześniej Marek opowiadał o rozesłaniu Dwunastu, którzy idąc po dwóch do różnych miejscowości, wzywali do nawrócenia, wypędzali złe duchy oraz uzdrawiali chorych (por. 6,7-13). Działając w mocy Jezusa, byli oni przedłużeniem Jego zbawczej działalności. Tym samym postać Rabbiego z Nazaretu stawała się coraz bardziej znana pośród Żydów. Z ust do ust przekazywano sobie wieści o kolejnych nadzwyczajnych dziełach podejmowanych przez Niego samego lub apostołów. Efekt był taki, że jedni uważali Jezusa za powracającego Eliasza, inni za proroka na wzór dawnych proroków (por. 6,15). Herod Antypas, rządzący Galileą, miał jeszcze inną opinię: Jezus, to Jan Chrzciciel, który „powstał z martwych” (gr. egeiro ek nekron). A jakie jest moje zdanie na temat Syna Bożego? Co dzisiaj mógłbym o Nim powiedzieć, zwłaszcza na podstawie mojego doświadczenia wiary?
  • Jan bowiem napominał Heroda: «Nie wolno ci mieć żony twego brata» (w. 18) Gdy Jan Chrzciciel nad Jordanem głosił „chrzest nawrócenia na odpuszczenie grzechów” (1,4), nie było to wezwanie ograniczające się do wybranej grupy Izraelitów, lecz dotyczyło wszystkich, oznaczając konieczność zerwania z grzeszną przeszłością w perspektywie mającego pojawić się Mesjasza. Swoje głoszenie Prorok znad Jordanu skierował także pod adresem Antypasa, który żył w grzesznym związku z żoną (gr. gyne) swojego brata Filipa. Podobnie jak starotestamentalni prorocy, Jan był gotów za swoje głoszenie zapłacić cenę najwyższą. Czy jestem wierny ewangelicznym wartościom? Czy nauka Jezusa jest dla mnie największym skarbem, który na zawsze chciałbym zachować w moim sercu?
  • Herod bowiem czuł lęk przed Janem, widząc, że jest mężem prawym i świętym, i brał go w obronę. Ilekroć go posłyszał, odczuwał duży niepokój, a jednak chętnie go słuchał (w. 20) Herodiada chciała się pozbyć niewygodnego proroka (por. 6,19), jednakże Antypas nie chciał spełnić jej oczekiwań. Jego sumienie było zdeprawowane, lecz jednocześnie „czuł lęk” (gr. fobeo) przed Janem, którego postrzegał jako człowieka „prawego” (gr. dikaios) i „świętego” (gr. hagios). Zdecydowana nastawienie proroka, jego podporządkowanie się woli Najwyższego i nieskażona życiowa postawa, sprawiły, że we władcy budziły się resztki przyzwoitości. Czy mam świadomość, że moje życiowe wybory i postawy przemawiają o wiele donośniej niż nawet najpiękniejsze i najbłyskotliwsze pouczenia?  Czy wsłuchując się w głos własnego sumienia, troszczę się jednocześnie o formację sumienia moich bliźnich?
  • Gdy córka tej Herodiady weszła i tańczyła, spodobała się Herodowi i współbiesiadnikom. Król rzekł do dziewczyny: «Proś mnie, o co chcesz, a dam ci» (w. 22) Marek podkreśla, że taniec córki Herodiady spodobał się nie tylko samemu Antypasowi, lecz także zaproszonym na urodzinową ucztę gościom, czyli „dostojnikom, dowódcom wojskowym i osobistościom w Galilei” (6,20). Wszyscy oni stanowili ówczesną elitę władzy, o której względy, jak to bywa wszędzie w podobnej sytuacji, Herod musiał zabiegać. Bardzo zatem możliwe, że przysięga dana dziewczynie, była próbą dodatkowego zaimponowania „współbiesiadnikom” (gr. synanakeimai, dosł. „wpółleżącym przy czymś”; chodzi o spożywanie posiłku w pozycji półleżącej, przy niewysokich stołach), jeszcze bardziej zdecydowanego przeciągnięcia ich na swoją stronę. Czy jestem wolny od zabiegania o poklask ze strony innych? Gdzie upatruje swoją wartość, w ludzkiej opinii, czy w dziecięctwie Bożym, które zostało mi podarowane w Chrystusie?
  • A król bardzo się zasmucił, ale przez wzgląd na przysięgę i na biesiadników nie chciał jej odmówić. Zaraz też król posłał kata i polecił przynieść głowę Jana (ww. 26-27) Zbyt pochopnie wyrażona obietnica, a przede wszystkim intryga przygotowana przez Herodiadę, doprowadziły do śmierci Jana Chrzciciela. Macheront, czyli pozostałości herodiańskiej fortecy, znajdującej się na wschód od Jordanu (na terenie Jordanii), do dzisiaj jest niemym świadkiem tego tragicznego wydarzenia. Na pierwszy rzut oka, męczeństwo Proroka znad Jordanu może wydawać się przykładem triumfu zła nad dobrem. Tak jednak nie jest. Nieugięta postawa Jana i cena, jaką musiał zapłacić za głoszone przez siebie orędzie, stanowią dla chrześcijan wszystkich czasów przykład wierności w wypełnianiu powierzonego przez Boga powołania. Ponadto męczeńska śmierć Chrzciciela, może być także odczytywana jako zapowiedź śmierci samego Jezusa. Gdy dobrze przyjrzymy się ewangelicznym tradycjom dotyczącym proroka, dostrzeżemy, że od chwili cudownego poczęcia w bezpłodnym łonie Elżbiety, aż po moment śmierci, nieustannie wskazywał on na Chrystusa. Zatrzymam się na chwilę nad historią Jana Chrzciciela, spróbuję w niej przejrzeć się i zobaczyć prawdę o moim życiu.

Modlitwa w ciągu dnia

  • Panie Jezu, umacniaj mnie w wypełnianiu mojego życiowego powołania.